ИЗДАНИЈА

Додека тонеме во мрак
од Гојко Божовиќ

Поезијата во книгата „Додека тонеме во мрак“ изразува копнеж за враќање на вистинските вредности надвор од просторот на егзистенцијалната празнина и тегобност. Српската книжевна критика истакнува дека во оваа книга на Божовиќ, во речиси секоја од неговите нови песни, постои основа на еден мал расказ, за потоа тие наративни песни, во многу промислена и ситематизизрана композиција, да се претворат во една целосна, заокружена, сложена и изнијансирана слика на светот.

Скриени клучеви
од Андре Алексис

Во бар со необично име, „Зелен делфин“, Танкред Палмиери, софистициран крадец, се среќава со Вилоу Азаријан, средовечна зависничка од хероин. Таа му открива дека нејзиниот пребогат татко, кој неодамна починал, им оставил на секое од неговите пет деца по еден мистериозен предмет, кои заедно можат да доведат до големото наследство. Така, Тенкрид добива задача да ги украде: јапонскиот параван, сликатa од која свири музика, шишето ракија, врамената песна и модел на „Куќата на водопадите“ на Френк Лојд Рајт. Потрагата започнува...

Пасторала
од Андре Алексис

Прва од серијата пет книги (The Quincunx Cycle) на канадскиот автор со потекло од Тринидад, Андре Алексис, кои се меѓусебно поврзани, но можат да се читаат и како одделни дела. Базирана на истоимениот книжевен жанр, „Пасторала“ си подигрува со стереотипите на провинциската идила. Лоцирана во навидум спокојното мало место Бароу, среде прекрасниот пејзаж и песната на птиците, приказната содржи интриги, предавства и меѓусебни односи на ликовите кои се далеку од романтични и едноставни. Кристофер Пенант, младиот католички свештеник од Отава кој е назначен да управува со парохијата, многу бргу ќе доживее куп изненадувања.

Прстен
од Андре Алексис

Со „Прстен“, Андре Алексис го заокружува циклусот од пет романи, почнувајќи со „Пасторала“ (2014), преку „Петнаесет кучиња“ (2015, објавена на македонски од Табахон во 2019), „Скриените клучеви“ (2016) и „Денови на месечевата светлина“ (2019). Иако на прво читање ова е љубовна приказна, романот е и софистицирана медитација за минатото, во сите негови форми. Волшебно патување низ нарацијата за честа и за жртвите кои се прават во име на љубовта. Секако, тој може да се чита независно од другите четири книги, иако тие содржат навестувања кои се суптилни за она што се случува во него, речиси како камеро појавувањата во филмовите.

Етнологот како писател:писателот како етнолог (зборник текстови)
од група автори

Овој зборник текстови е настанат како резултат на серија работилници одржани пролетта 2020, на која учествуваа студенти од повеќе катедри на Филолошкиот факултет и од Институтот за етнологија и антропологија на Природно-математичкиот факултет при УКИМ. Целта беше да се укаже на можната врска помеѓу книжевноста и етнографијата, со тоа што студентите имаа задача креативно да „препрочитаат“ оригинални архивски материјали, етнографски интервјуа на различни теми, и врз основа на тоа да напишат свои дела. Така се добија овие 25 раскази, песни, есеи и стрипови, лажни писма и патеписи кои ги дополнуваат постоечките етнографски материјали, замислуваат како е да се биде некој од соговорниците и како завршуваат нивните приказни. Тие ја испитуваат тенката граница помеѓу документарното и фиктивното, прикажувајќи ја вистината како калеидоскоп од наративи и перспективи.

Петнаесет кучиња
од Андре Алексис

На неколку кучиња им е доделена „супер-моќ“, да мислат и да зборуваат како луѓе. Но последиците се големи. Дејството во оваа книга почнува во кафеана, каде боговите Хермес и Аполон се расправаат околку тоа што би се случило доколку животните би поседувале човечка интелигенција. Помеѓу нив паѓа облог, а она што следи е приказна за човечкиот наспроти животинскиот ум, убавината и предизвиците на свеста и начините на кои се преплетуваат светот на луѓето и оној на кучињата.

Златната средина
од Анабел Лајон

Роман кој ја замислува средбата помеѓу две големи личности - филозофот Аристотел и воинот Александар. Базиран на историски податоци, тој е сепак многу повеќе од опис на она што е веќе добро познато од страниците на учебниците и енциклопедиите. Навлегувајќи длабоко во карактерите на двата главни лика, наградуваната канадска авторка Анабел Лајон всушност преиспитува конфликт помеѓу два светогледа - еден кој се залага за умереност, и друг кој смислата на животот ја гледа во преминувањето на границите и страста по откритија.

Светлина на работ од светот: патување низ културите кои исчезнуваат
од Вед Дејвис

Канадскиот антрополог и етноботаничар Вејд Дејвис повеќе од 30 години патува низ светот, проучувајќи ги мистериите на светите билки и промовирајќи ги различните култури. Од далечниот Канадски Арктик, преку пустините на Северна Африка, дождовните шуми на Борнео, планините на Тибет и мистичното Хаити, тој во оваа книга го опишува богатството на домородните начини на живеење и предупредува од опасноста тие неповратно да исчезнат.

Мрачни скршнувања
од Џон Ралстон Сол
Роман во кој низ призмата на црниот хумор паралелно се следат неколку нарации кои се случуваат во 1980-тите и 1990-тите на различни точки на планетата - од Париз и Њујорк, преку Мароко, до Хаити. Авторот се движи во привилегирени кругови на двете страни на Атлантикот, ѕиркајќи во животите и на аристократите, пребеганите принцези, религиозните фанатици, но и на диктаторите, разузнавачите и шпионите. Споредуван со големиот Труман Капоти, стилот на Ралстон Сол е убиствено прецизен и безмилосен, често пати и филмичен. Иако на самиот почеток стои предупредување дека „оваа книга е плод на фикција, а имињата местата и настаните се производ на аваторовата фантазија“, тоа често не изгледа така - убедливоста на стилот на Сол е толку голема што читателот се чувствува дека чита новинарска репортажа или патепис на необичен патник.

АНТРОПОЛОГОТ КАКО ПИСАТЕЛ
од Клифорд Гирц

Каде е границата помеѓу добрата етнографија и книжевноста? Како влијае специфичниот стил на авторите врз конструирањето на автентничноста на нивните истражувања и чувството дека тие навистина биле „таму“ - во културите и помеѓу припадниците на различните народи коишто ги опишуваат? Долго време концентрирајќи се на теренската работа како на нешто што ја дефинира улогата на антропологот, пропуштено е да се анализира начинот на кој се конструираат етнографските „вистини“ низ текстот. Aвторот, низ примерите на значајни антрополози од историјата на оваа дисциплина (Еванс-Причард, Рут Бенедикт, Малиновски, Клод Леви-Строс) се обидува да покаже дека антропологот е (и) писател. Клифорд Гирц (1926-2006) е еден од највлијателните антрополози на дваесетиот век, претставник на таканаречената симболичка антропологија.

ПАПСАНО ОПШТЕСТВО
од Бјунг-Чул Хан

Стресот и уморот не се само лични искуства, туку и општествени и историски феномени. Бјунг-Чул Хан, јужно-корејски филозоф кој живее и работи во Германија, ја толкува современата епидемија на папсаност како неспособност да се излезе на крај со негативните искуства во доба на прекумерна позитивност и универзална достапност на луѓе и добра.

НАЈВАЖНАТА ИГРА
од Илина Јакимовска

Втора книга песни после „Сонце во тегла“, овој пат придружени со цртежи од нејзиниот син, Иван Јакимовски, млад уметник од скопско Тафталиџе. Цртежите се правени кога тој имал 4 години, а и насловите се негови - „Папагал со лоши очи“, „Чадор за сите луѓе“ или „Дух, ама не страшен“. Понекогаш смешна, понекогаш меланхолична, оваа книга е еден фин семеен проект.

Исцрпено издание

Во потрага по загубеното време
од Борис Дежуловиќ

Збирка есеи, специјално одбрани за македонското издание, напишани во последните петнаесетина години, на познатиот хрватски новинар и писател, еден од основачите на култниот сатиричен неделник Ферал Трибјун. Неговите текстови излегуват во речиси сите поголеми весници низ цела бивша Југославија, и беспоштедно ги рендаат сите кои тоа си го заслужиле – од покондираните медиумски личности, политичарите (особено оние радикално десните), верските великодостојници, разните „угледници“. Без влакна на јазикот, Дежуловиќ е она што треба да се подразбира под „мајстор на зборот“ - искрен и чесен. Некои од текстовите смеат до солзи, други прават кнедла во грло, трети опоменуваат. Тие се всушност материјал за една алтернативна, политичка и емотивна историја на регионот. Насловот на збирката го следи стилот на неговите претходно објавени збирки во Хрватска, Србија и Словенија: „Злосторство и казна“, „Црвено и црно“ и „Војна и мир“.

METAФИЗИКА
од Аристотел

„Метафизика“ се смета за едно од најголемите филозофски дела на сите времиња. Неговото влијание врз античката грчка филозофија, Арапите и схоластичките филозофи било огромно. Генијот на Аристотел се огледува во синтезата на натурализмот на емпириските науки со рационализмот на Платон, што претставувало инспирација на западната интелектуална традиција во теко на повеќе од илјада години. Ова е првиот дел од првиот превод на „Метафизика“ на македонски, придружен со детална анотација, коментари, како и со целосниот старогрчки текст. Преведувачот Jeродјакон Виктор Метафраст, кој претходно ги преведе „Категориите“, нуди словенски решенија за повеќето филозофски термини.

ХАЈЕК vs. МАРКС
од Ерик Ааронс

Ерик Аaронс (1919) е економско-политички теоретичар, но и еден од клучните активисти на Комунистичката партија на Австралија. Во оваа книга тој ги соочува биографиите и интелектуалните достигнувања на двата стожери на модерната политичка економија - Карл Маркс и Фридрих Хајек, а паралелно со анализата на нивните антрополошки и економски позиции, се обидува нив да ги примени врз секојдневните проблеми на кои наидува нашето глобализирачко општество.

КАТЕГОРИИ
од Аристотел

Дел од Аристотеловиот „Органон“, овој текст прв пат се објавува во критичко издание на македонски, со паралелен текст на старогрчки јазик. Преводот е на Јеродјакон Виктор Теодоростудит, кој на места нуди нови преведувачки решенија за филозофската терминологија на Аристотел, базирани врз словенски јазички корени.

ОПТИМИЗАМ
од Лајонел Тајгер

Значајно, пионерско дело, кое се однесува на најуниверзалната човечка карактеристика: потребата да се верува дека има излез, дури и во најтешките животни ситуации. Дали склоноста кон оптимизам е генетски вродена, или културно конструирана? Комбинирајќи ги сознанијата од областа на психологијата, генетиката и антропологијата, Лајонел Тајгер е оптимист - дека додека има луѓе, ќе има и надеж.

ВАЛДЕН
од Хенри Дејвид Торо

Отидов во шумата затоа што сакав да живеам со промисла, да се соочам само со суштинските факти на животот, а не кога ќе дојдам до тоа да умрам, да откријам дека не сум живеел, вели авторот на оваа култна книга, која иако е напишана во 19. век, е неверојатно точна дијагноза на проблемите на нашиот, 21. век. Дали е можно човек да се ослободи од прекумерните луксузи, живеејќи едноставен и скромен живот? Ова е прекрасен филозофски и практичен водич за начините на кои може да се оствари оваа цел.

ТИЕ ИМААТ ЗБОР ЗА ТОА: НЕНАМЕТЛИВ ЛЕКСИКОН НА НЕПРЕВОДЛИВИ ЗБОРОВИ И ФРАЗИ
од Хауард Реинголд

Хауард Реинголд во оваа книга копа во светската лингвистичка ризница, за од неа да ги извади најскапоцените парчиња. Од хавајското хо’опонопоно, јапонското саби, до германското цајтгајст – непреводливите зборови од различните култури можат да го збогатат вашиот лексички фонд, но истовремено и да ве инспирираат да „позајмите“ нешто од концептите кои овие зборови ги подразбираат.
Книгата содржи и поговор со примери на непреводливи зборови од македонскиот.

ДРУГА СТРАНА: ТЕАТАРСКИ КРИТИКИ И ЕСЕИ
од Илија Упалевски

Театролошко издание кое содржи текстови кои овој млад театарски критичар ги има објавувано во дневните весници и неделниците последниве неколку години. Тоа е значајно не само како документ за македонската театарска меморија, туку и како специфичен модел за естетско промислување на театарскиот израз кај нас. Ставајќи се од „другата страна“ на сцената, Упалевски е ригорозен во проценката не само на театарските претстави за кои станува збор, туку и на актуелниот културен контекст.

ЧЕКАЈЌИ ЈА МАКЕДОНИЈА: ИДЕНТИТЕТ ВО СВЕТ КОЈ СЕ МЕНУВА
од Илка Тисен

Илка Тисен, професор по социјална антропологија на Vancouver Island University, започнала со своите истражувања во Македонија кон крајот на 80-те години на ХХ век. Оваа книга е всушност нејзина докторска дисертација,  одбранета на престижната Лондонска школа за економија.

Авторката низ силна авторефлексивност и богата етнографија, го следи животот на неколку млади жени инжењери, а преку нив и промените во општествениот систем, образованието и политиката. Најмногу од се’, таа се занимава со промените на идентитетите, како на индивидуално, така и на колективно ниво.

ПАРЧИЊА МОЗАИК: ЕСЕЈ ЗА СОЗДАВАЊЕТО НА МАКЕДОНИЈА
од Џонатан М. Шварц

Aнтрополошка студија за Македонија, која врз примерот на секојдневниот живот на жителите на Ресен, нуди слика на промените што се случуваа во Македонија од распадот на СФРЈ, до првите години независност.

Џонатан Метју Шварц е професор по социјална антропологија, Американец кој подолг временски период работи во Данска. Во седумдесеттите почнува да контактира со македонските печалбари и да се интересира за нивниот гастарбајтерски живот. Поттикнат од овие разговори, повеќе пати престојува во Македонија, и врши теренски истражувања во Преспа. Резултатот е оваа книга, која е полна со свежи, згуснати етнографски описи и живописни анегдоти.

ЗОШТО МАЖИТЕ СЕ КОЦКААТ А ЖЕНИТЕ КУПУВААТ ЧЕВЛИ
Тајните зад секојдневното човечко однесување
од Алан С. Милер и Сатоши Каназава

Зошто имањето синови ја намалува шансата за развод? Зошто повеќето неврохирурзи се мажи, а повеќето воспитувачки жени? Зошто жените во секоја култура се порелигиозни од мажите? Зошто голем број политичари ги уништуваат нивните кариери со секс скандали (но само доколку се мажи)? Зошто мажите сакаат русокоси секс-бомби?
Оваа книга од областа на еволутивната психологија се обидува да одговори на овие, како и на бројни други прашања во врска со човечкото однесување. Авторите ги разоткриваат еволутивните основи на секоја наша постапка, поткрепувајќи ги нивните аргументи со научна литература, статистика и... многу здрав разум.

Книгата може да се купи на сајтот Kupikniga.mk, и книжарниците Или-или и Култура.

СОНЦЕ ВО ТЕГЛА
од Илина Ј.

Составена од песни и кратки раскази, оваа збирка балансира меѓу мисловното, ироничното и хумористичното. До сега објавувани во периодичните списанија и на блог, овие писанија од читателите се оценети како „шармантни“ и напишани со „свежа перцепција“.
Често повикувајќи се на нејзините херои, од Том Вејтс, Ник Кејв, до Шимборска и вработените во омилената кафана, авторката преку оваа книга всушност ја пишува нејзината интимна автобиографија.

Книгата може да се купи на сајтот Kupikniga.mk, и книжарниците Или-или и Култура.